Yara iyileşmesinde başlıca rol oynayan kollajen isimli maddenin üretimi azalır, hücrelerin iyileşme bölgesine ulaşması yavaşlayarak yara iyileşmesi gecikir ve görünüm olarak istenmeyen “granülasyon” dokusu ile iyileşme olur. Ayrıca iyileşme esnasında yara dokusunda antibakteriyel korunma azalarak, mikroplar iltihaplanmayı kolaylaştırır. Bu nedenle cerrahi müdahaleler veya yaralanmalar sonrasında yara iyileşmesinde NO önemli rol oynar.
Protein içeren gıdalar ile vücuda alınır. Mide asidinde yıkıma uğrar, yapıtaşlarına ayrılır. L-Arjinin protein yapı taşlarından olan bir aminoasittir. Bağırsak duvarındaki hücrelerde L-Arjinin diğer bir aminoasit olan Sitrüline çevrilir. Oluşan Sitrüllin kan dolaşımına verilir ve kan ile böbreklerimize ulaşır. Burada uyarılabilir NO sentaz enzimi (iNOs) ile L-Sitrüllin formuna dönüştürülür. Sonra ikisi birlikte ve bir arada bulunduğunda NO yapımına katılır.
NO, 1990 yıllardan önce “damar duvarından salgılanan ve gevşeme sağlayan molekül” anlamına gelen İngilizce kelimelerin baş harflerinden oluşan “EDRF” (Endotelium-Derived Relaxing Factor) olarak tıpta bilinen maddedir. NO ’in, EDRF ile aynı madde olduğunu bulan, bilimsel olarak ispat eden üç değerli bilim adamı 1998 yılında dünyanın en prestijli tıp ödülü olan NOBEL TIP ÖDÜLÜ ’ne layık görülmüştür.
Kaderin çok ilginç bir cilvesi olsa gerek ki; Nobel ödüllerinin isim babası, dünyaca ünlü kimyager, bilim adamı Alfred Nobel’in de en önemli buluşlarından olan patlayıcı DİNAMİT’ in de içeriğinde Nitrik Oksit yer almaktadır. ALFRED NOBEL İLE NO’ in çok trajik bir öyküsü vardır. Bu bahsi ayrı bir yazıda değineceğiz.
NO, kan damarlarımızın iç duvarlarında “Endotel” ismindeki tek sıralı hücrelerde üretilir. Kan damarlarımızı kabaca su borularına benzetebiliriz. Tabi ki damarlarımız su borularından farklı olarak canlıdırlar. Kasılıp gevşeyebilirler. Çok çeşitli maddeler üreterek fonksiyon görürler. İçerisinden geçen kan hücreleri ile etkileşerek dokularda tamir ve kanda pıhtılaşma mekanizmalarında rol oynarlar. Organlara giden kan miktarında artış veya azalmayı yönetirler. İşte NO bu fonksiyonları yapan mucizevi moleküldür.
NO, ayrıca solunum yollarında da üretilen ve sinüslerde sentezlenen, alerjik rinit ve astım hastalarının verdikleri solunum havasında da ölçülerek hastalık tanı ve tedavisinde rol alan bir moleküldür.
NO, damarlarımız stres ile karşılaşınca cevap olarak sentezlenir. Sigara içenlerde NO üretimi önemli oranda azalır. Damarlar ve akciğerler sigaranın direk toksik etkisine açık hale gelir. Hipoksi dediğimiz oksijenlenmede azalma, anksiyete, aşırı efor, ağır egzersiz, açlık, kötü hava gibi stresörler ile karşılaşınca vücudun korunması için NO üretimi artması gerekir. Diyetle normale göre daha fazla alınması gerekir.
NO, ayrıca vücutta ağrı iletiminde rol oynar. Kronik ağrılar, nöropatik ağrılar, kemik kanserlerinin ağrıları, inflamasyona bağlı ağrılar ve morfin toleransına bağlı ağrıların mekanizmasında yer alır. Yapılan çalışmalarda vücut geliştirme sporu ile uğraşan sağlıklı kişilerde 6 ay süreyle L-Arjinin takviyesi aldığında, almayan kişilere göre daha iyi kas gelişimi sağlanmış ve kullananların tansiyonlarında 6/5 mmHg lık bir düzelme görülmüştür.
Yara iyileşmesinde başlıca rol oynayan kollajen isimli maddenin üretimi azalır, hücrelerin iyileşme bölgesine ulaşması yavaşlayarak yara iyileşmesi gecikir ve görünüm olarak istenmeyen “granülasyon” dokusu ile iyileşme olur. Ayrıca iyileşme esnasında yara dokusunda antibakteriyel korunma azalarak, mikroplar iltihaplanmayı kolaylaştırır. Bu nedenle cerrahi müdahaleler veya yaralanmalar sonrasında yara iyileşmesinde NO önemli rol oynar.
Protein içeren gıdalar ile vücuda alınır. Mide asidinde yıkıma uğrar, yapıtaşlarına ayrılır. L-Arjinin protein yapı taşlarından olan bir aminoasittir. Bağırsak duvarındaki hücrelerde L-Arjinin diğer bir aminoasit olan Sitrüline çevrilir. Oluşan Sitrüllin kan dolaşımına verilir ve kan ile böbreklerimize ulaşır. Burada uyarılabilir NO sentaz enzimi (iNOs) ile L-Sitrüllin formuna dönüştürülür. Sonra ikisi birlikte ve bir arada bulunduğunda NO yapımına katılır.
NO, 1990 yıllardan önce “damar duvarından salgılanan ve gevşeme sağlayan molekül” anlamına gelen İngilizce kelimelerin baş harflerinden oluşan “EDRF” (Endotelium-Derived Relaxing Factor) olarak tıpta bilinen maddedir. NO ’in, EDRF ile aynı madde olduğunu bulan, bilimsel olarak ispat eden üç değerli bilim adamı 1998 yılında dünyanın en prestijli tıp ödülü olan NOBEL TIP ÖDÜLÜ ’ne layık görülmüştür.
Kaderin çok ilginç bir cilvesi olsa gerek ki; Nobel ödüllerinin isim babası, dünyaca ünlü kimyager, bilim adamı Alfred Nobel’in de en önemli buluşlarından olan patlayıcı DİNAMİT’ in de içeriğinde Nitrik Oksit yer almaktadır. ALFRED NOBEL İLE NO’ in çok trajik bir öyküsü vardır. Bu bahsi ayrı bir yazıda değineceğiz.
NO, kan damarlarımızın iç duvarlarında “Endotel” ismindeki tek sıralı hücrelerde üretilir. Kan damarlarımızı kabaca su borularına benzetebiliriz. Tabi ki damarlarımız su borularından farklı olarak canlıdırlar. Kasılıp gevşeyebilirler. Çok çeşitli maddeler üreterek fonksiyon görürler. İçerisinden geçen kan hücreleri ile etkileşerek dokularda tamir ve kanda pıhtılaşma mekanizmalarında rol oynarlar. Organlara giden kan miktarında artış veya azalmayı yönetirler. İşte NO bu fonksiyonları yapan mucizevi moleküldür.
NO, ayrıca solunum yollarında da üretilen ve sinüslerde sentezlenen, alerjik rinit ve astım hastalarının verdikleri solunum havasında da ölçülerek hastalık tanı ve tedavisinde rol alan bir moleküldür.
NO, damarlarımız stres ile karşılaşınca cevap olarak sentezlenir. Sigara içenlerde NO üretimi önemli oranda azalır. Damarlar ve akciğerler sigaranın direk toksik etkisine açık hale gelir. Hipoksi dediğimiz oksijenlenmede azalma, anksiyete, aşırı efor, ağır egzersiz, açlık, kötü hava gibi stresörler ile karşılaşınca vücudun korunması için NO üretimi artması gerekir. Diyetle normale göre daha fazla alınması gerekir.
NO, ayrıca vücutta ağrı iletiminde rol oynar. Kronik ağrılar, nöropatik ağrılar, kemik kanserlerinin ağrıları, inflamasyona bağlı ağrılar ve morfin toleransına bağlı ağrıların mekanizmasında yer alır. Yapılan çalışmalarda vücut geliştirme sporu ile uğraşan sağlıklı kişilerde 6 ay süreyle L-Arjinin takviyesi aldığında, almayan kişilere göre daha iyi kas gelişimi sağlanmış ve kullananların tansiyonlarında 6/5 mmHg lık bir düzelme görülmüştür.
Türkçe
